فارسی وان : لذتهای زنان

این روزها بینندگان فارسی وان در میانه جنگی چریکی  بین سیگنال و پارازیت هستند که ماهواره به ماهواره و فرکانس به فرکانس در حال انجام است.جدای ازتمام آرزو های  مقامات مسئول و غیر مسئول همین جنگ فضایی که سفره نصاب ها را رنگین تر کرده نشان موفقیت این شبکه است.  آنچه به اتفاق مخاطب هدف برنامه های فارسی وان فرض می شود خانواده هاهستد که مجاز و کنایه ای از سر حجب و حیای مسئولین برای اسم نبردن از زنان است. زنان پر وپا قرص ترین تماشاگران و وفاداران این کانال هستند و پرمخاطب ترین مجموعه های فارسی وان هم نه سریال های پرایم تایم و دست اولی چون ۲۴ و پریزن بریک که ساپ اپراهایی چون ویکتوریا و افسانه افسونگر و سفری دیگر و همسایه ها و...هستند. فهم دلایل موفقیت فارسی وان در همراه کردن زنان با خود و دلیل جذابت این مجموعه ها برای مخاطبان می تواند برای فهمی درست از انگیزه ها و تمایلات تماشاگران زن تلویزیون و طراحی برنامه هایی متناسب تر مورد توجه قرار گیرد . در کشور هایی که پخش چنین مجموعه هایی سابقه بیشتری دارد  مخاطبان  زن مورد مطالعه های نسبتا کاملی قرار گرفته اند که مرور آنها شاید بتواند به تبیین رابطه فارسی وان ومخاطبانش و لذتهایی که تجربه مصرف فارسی وان به مخاطبان زن (سوای زنای ذهنی  ) در جامعه ایرانی می دهد  کمک کند.

سریال های خانوادگی نمای همواره متغییری از روابط عاطفی را نشان می دهند که به مخاطب امکان می دهد دریابد چگونه می توان یا باید اختلافات خاص عاطفی را رفع کند در سطح وسیع ساپ اپراها ممکن است تکراری و بیش از حد آشنا به نظر برسند. ولی در این مجموعه ها تفاوت ها هر چند محدود اهمیت می یابند چرا که روند داستان به تکرار عناصری بستگی دارد که یکی از آنها به نحو چشمگیری تغییر کرده است. تکرار مداوم طرح های داستانی ساپ اپرا ها به آنها امکان می دهد نوعی از روابط عاطفی را به نمایش بگذارند که در آن تنها یک عنصر برای متفاوت شدن تاثیر باید تغییر کند.هرچند لذت ناشی از وجود زنان قوی در نقش های اصلی  در این مجموعه ها کم اهمیت نیست. ولی از آن جا که هنوز هم در اکثر جوامع مسئولیت روابط عاطفی با زنان است سریال های خانوادگی به کارهای عاطفی خاصی که زنان در محیط شخصی انجام می دهند بهای زیادی می دهند. داستان اصلی این مجموعها در فضای شخصی اتفاق می افتد  که در درگیر کردن زنان با سریال اهمیت دارد. سریال ها نحوه کنترل روابط شخصی را به مخاطب زن می آموزند. خمیرمایه ساپ اپرا ها مشکلات شخصی است و تاکید بر کلام  زنانه به جای عمل مردانه و مجازات به تاخیر افتاده به جای تاثیر آن است. در این سریال ها زنانگی هایی چون  توجه به هر کلمه و حرکت به منظور درک معنای عاطفی آن و نیز درک نیاز به مورد توجه قرار گرفتن برجسته می شود.

تانیا مدلسکی و شارلوت برانسدون به بررسی ساختاری پرداخته اند که ساپ اپراها از طریق آن  مخاطب زن خود را به نحوی هماهنگ با ساختار زندگی شان مورد خطاب قرارمی دهند. مدلسکی در تحقیق خود درباره سریال های روزانه می گوید ویژگی رسمی سریال های روزانه تلویزیون کاملا با ضرباهنگ کار زنان در خانه هماهنگی دارد. زنان به عنوان راهنمای معنوی و اخلاقی و همزمان کلفت خانواده مورد حمایت ساپ اپرا ها قرار می گیرند. این سریال ها با ریتم کند ،تکراری خطوط داستانی به هم ریخته و آشفته و تاکید بر معمولی بودن به جای جذابیتی خاص داستانی را برای کلفت خانه به نمایش می گذارد که بدون آن تمرکز بالایی که برای دنبال کردن سریال های پرایم تایم لازم است فهمیده می شود. این سریال ها کاملا با روش از هم گسیخته، آشفته، نظم ناپذیر و تکراری خانه داری  سازگارند. زنان در خانه با انواع بسیار متنوعی از فعالیت ها مشغول هستند و این سریال ها با در گیر کردن زنان با لذتهای زندگی آشفته و آشفتگی زندگی او را از آرزوی داشتن زندگی متمرکز و جهت دار دور می کنند.

در زمینه اخلاقی و عاطفی مدلسکی برای این سریال ها عملکرد مشابهی قائل است و معتقد است که این سریال ها  زنان را به پرورش و تقویت مهارتهای عاطفی و حفظ روابط خانوادگی تشویق می کنند. این سریال ها خانواده ای آرمانی که می تواند هماهنگ و باثبات باشد را نشان نمی دهند در عوض داستانهایی را که به واقع بی انتهایی خود را با انواع مشکلات تضمین می کنند تعریف می کنند. آنچه این سریال ها نیاز دارند صبر و تحمل مادر خوبی است که می داند پاسخ درستی برای مسایل وجود ندارد و مجرم و قربانی را درک و با آنها همدردی می کند. در واقع تماشاگر مورد نظر مدلسکی پریشان و تنهاست و ناتوان از قضاوت  و تشخیص دارای خشمی درونی است که برآمده از آرزوی به زبان نیامده برای کسب قدرت بیشتر ،منتظر بازگشت خانواده ای موهوم است تا نقش خود را به عنوان مادر آرمانی در آن ایفا کند.این مجموعه ها زنان را قانع می کنند که مهمترین وظیفه شان خوشبخت و متحد کردن خانواده هاشان است.  اما حتی این توهم دلنشین قدرت هم با اصرار این سریال ها بر حل ناپذیری مشکلاتی که رفع آنها وظیفه مادر است انکار می شود. و در نهایت مدلسکی با فمینیستها هم نظر می شود که ساپ اپرا ها همانند سایر ژانر های تلویزیونی  سعی می کند زنان را در جایگاه فعلی شان نگه دارد. این نگاه به دلیل موقعیت اقتصادی ضعیف زن خانه دار و دیگرلذت های عمیق او از تماشای ساپ اپرا ها که منجر به لذت مازوخیستی از ناتوانی و بیهودگی مهارت هایش است برای زنان قابل تحمل می شود. 

برانسدون معتقد است که سئوال کلیدی این مجموعه ها این نیست که در قسمت بعدی چه اتفاقی خواهد افتاد.بلکه این است که این شخص چه جور آدمی است .و با این تغییر می تواند انگاره تماشاگر صبور مدلسکی را به تماشاگر فهیم تغییر دهد که به عوض همراه بودن و نظارگری مشکلات کاراکترهای مجموعه،  مشکلات عاطفی آنها را می سنجد و درباره شان به قضاوت می نشیند رضایت تماشاگر زن در جریان تصمیم گیری بدون آنکه مسئولیتی در قبال عواقب آن داشته باشد نباید دست کم گرفته شود. باید بین  قضاوتی که مخاطب در موقعیت هایی که  در سریال ها برای کاراکتر ها  ایجاد می شود و  قضاوت در مورد سوژه اجتماعی خاصی که ممکن است این موقعیت ها را  در فضای بیرون ایجاد کند یا نکند تفاوت قائل شد. این موضوع برای فهم چرایی همراهی مخاطب با ماجرا ها و کاراکترهایی که هم خوانی زیادی با عرف اینجایی ندارند بسیار مهم است

 قضاوت موضوع مهمی است که با یکی دیگر از لذت های ثابت زنان از این سریال ها  مرتبط است. لذت مورد حمایت واقع شدن زنان سریال های خانوادگی از هم حمایت می کنند و فرض این مجموعه ها بر این است که زنان منطقی هستند و می توان آنها را درک کرد ولی هیچ مردی نمی تواند نیازهای زنان را برطرف یا حتی درک کند و این همبستگی بین زنان حتی وقتی آنها رودر روی هم قرار می گیرند نیز از بین نمی رود.  توجیه پذیری رفتار زنان در محیط شخصی که فضای غالب این سریال هاست با  پیش فرض دیگر درام های تلویزیونی متعارض است . گفت و گوی زنان ستون فقرات ساپ اپرا های معمول است و محوریت این گفت گو هاباعث می شود که زنان معیار درک این سریال ها باشند . در این مجموعه ها زنان به وجود آورنده رویدادند و مخاطب همراه آنان وارد جریان قصه می شود.در این سریال ها مردان گرفتار عجز مبهمی می شوند  که نمی توانند رفتار زنان را درک کنند و این موقعیت به زنان امکان می دهد که از شناخت و درک موقعیت مایوسانه این مردان لذت ببرند. زنان در این مجموعه ها حتی در محیط کار هم فعال تر از دیگر ژانر ها هستند به این دلیل که موقعیت کاری برای بسط محیط شخصی که فضایی تحت قدرت زنان است نشان داده می شود.