نقش رسانه های جدید در انتخابات ریاست جمهوری ایران

 رسانه های جدید بخشی از دیروز ما را ساخته اند و همچنان در وسط میدان تعاملات جمعی مان هستند . نقطه عطف این نقش در انتخابات ریاست جمهوری و حوادثث قبل و بعد  آن بود که در تعابیری انقلاب توئیتری هم نامیده  شد. متنی که در پی می آید برگردان  گزارش  پنل گفتگو در مورد نقش رسانه های جدید در انتخابات ریاست جمهوری ایران است که در جولای 2009 توسط sima برگزار شده . طبیعتا نشستی که توسط موسسه ای آمریکایی و  در جهت اهداف آن جامعه برگزار شده چشم انداز خاص خود را برای تفسیر وقایع خواهد داشت. ولی در این کویر تحلیلی  می تواند بهانه ای باشد برای شروع به دیدن و نزدیک شدن به موضوع با چشمهایی ایرانی.

تکنولوژی های رسانه های جدید نقش اساسی در حوادث پیش و پس از انتخابات بازی کردند و به ادامه دادن این نقش در حوادث جاری هم علاقه نشان می دهند. شبکه های اجتماعی مانند توئیتر- فیس بوک- و وبلاگها راهی را که شهروندان ایرانی به یکدیگر مرتبط می کرد عوض کرد. از تصاویر برداشته شده توسط موبایل از خشونتهای خیابانی که بقیه رسانه ها نمی توانستند پوشش دهند تا فید های توئیتر برای سازماندهی اعتراضات جمعی .رسانه های جدید برای همیشه ماهیت مشارکت شهروندان را نه تنها در ایران بلکه در کل دنیا عوض کردند. علیرغم اهمیت بسیار زیاد این تکنولوژیها در انتخابات و حوادث مرتبط  با آن اطلاعات کمی در مورد چگونگی کارکرد آنها وجود دارد.امکانات این تکنولوژیهای جدید برای دموکراسی در ایران چیست؟چگونه دولت و اپوزیسیون از این ابزار علیه یکدیگر در میدان جنگ اینترنتی استفاده می کنند؟چطور حکومت ایران در  سانسور و یا کنترل استفاده از این ابزار جدید ناموفق است؟در سخنرانی ها و گفتگوهای انجام شده در  خلال پنل بحث برگزار شده توسط مرکز بین المللی یاری رسانه ها (CIMA) عاملین رسانه های جدید- متخصصین ایران و علاقه مندان موضوع  سعی کردند که نقش رسانه های جدید در انتخابات ایران و قابلیتهای این تکنولژیها را برای کمک به حرکتهای دموکراتیک روشن سازند.

پسزمینه

 در هفتم جولای 2009 سیما در موقوفه ملی برای دموکراسی(National endowment for democrcy) میزبان نشستی در مورد نقش رسانه های جدید در انتخابات ایران بود. که حدود 150 نفر از توسعه دهندگان رسانه های جدید- کارشناسان و روزنامه نگاران و نمایندگان سازمان های بین المللی و...در آن شرکت داشتند. بحث متمکز بر نقش این رسانه ها در انتخابات و حوادث پس و پیش از و آینده رسانه های جدید در حرکتهای اجتماعی بود. ارائه دهندگان اصلی پنل رابرت فایر مدیر مرکز برکمن برای اینترنت و جامعه از داشگاه هاروارد- اندرو لیومن مدیر اجرایی پروژه Tor و سام صدایی مدیر برنامه ایران در  عدم خشونت بین الملل و (Nonviolence International) و یکی از نویسندگان امور بین الملل هافینگتون پست - ستاره درخشش گوینده اصلی بخش فارسی شبکه خبری صدای آمریکا pnn بودند. که به اهم مباحث طرح شده توسط آنها اشاره می شود.

رابرت فایرز: مدیر مرکز برکمن برای اینترنت و جامعه در دانشگاه هاروارد:
1- در ایران علیرغم نقش بسیار مهم رسانه های جدید در انتخابات و حوادث متعاقب آن سرویسهای رادیو تلویزیون بین المللی نقش مهمتری داشتند.
2- رسانه های جدید ابزارهایی قوی هستند که علیرغم انتقال سریعتر اطلاعات فاقد دقت و قابلیت اطمینان رسانه های سنتی هستند.
3- هنوز در بعضی از کشورها اغلب رسانه های جدید به صورتی موثر کنترل می شوند. به دلیل ماهیت متمرکز ابزارهایی چون یوتیوپ-فیس بوک و فلیکر چنین سرویسهایی برای سانسور بسیار مساعد هستند. برای مثال در ایران از فیس بوک برای سازماندهی جمعی درپیش و در حین انتخابات استفاده می شد.اما بعد از رای گیری اغلب سایتهای سازماندهی جمعی توسط دولت مسدود شدند.
4- بعضی از رسانه های اجتماعیبنا به ماهیت خود به سختی قابل کنترل هستنمد . ماهیت غیرمتمرکز ابزارهایی چون توئیتر و اس ام اس کنترل آنها را برای دولت مشکل می سازد. چون دارای منابع اطلاعاتی بی شماری هستند که مسدود کردن آنها موجب بدنامی و واکنش جمعی در افکار عمومی می شود.
وقتی به رسانه های جدید اجازه رشد و شکوفا شدن داده شود موجب پایین آمدن هزینه و بالا بردن بازدهی در حرکتهای اجتماعی می شوند. در خلال اعتراضات ایرانیان رسانه های جدید به آنها برای متحد کردن اجتماعات پشتیبان در بیرون از کشور کمک کردند. این اجتماعات در استفاده از رسانه های جدید برای اشاعه و گسترش اطلاعات و آگاهی در مورد حوادث مخاطبان در داخل و کشور بسیار موفق بودند.

اندرو لیومن:مدیر اجرایی پروژه Tor
1-تور نرم افزار وشبکه رایگانی برای حفاظت از حریم خصوصی و  ناشناسی شهروندان آن لاین است. تور این کار با باز هدایت کردن ترافیک کدشده از  مسیرهای قابل اطمینان در نقاط مختلف جهان که رمزگشایی آن را بسیار مشکل می کند انجام می دخد.این شبکه امروزه حدود نیم میلیون کاربر در سراسر جهان دارد.
2- به دلیل ضریب نفوذ بالای اینترنت(30-40 درصد) دولت ایران نتوانست کل اینترنت را در خلال حوادث بعد از انتخابات به خاطر رسوایی ممکنه از کار بیاندازد. ولی در خلال اعتراضات حکومت بین 40 تا 80 درصد از وب سایتها را از دسترس خارج ساخت.
3- به تناسب جمعیت داخل ایران غالبا از تور برای ارتباط با بیرون از کشور و دسترسی به سایتهای اشترک محتوا استفاده می کردند.همچنین از گوگل مپ برای هماهنگ سازی اخبار فعالیتها سلامتی و وضعیت کلی همدیگر استفاده می شد.
4- در خلال این دوره تور به شهروندان اجازه داد که محدودیتهای دولتی را دور بزنند. تور در خلال مسدود شدن سایتهای اینترنتی در ایران رکود بیشترین استفاده کننده گان خود از ایران را به ثبت رساند.

سام صدایی: مدیر برنامه ایران عدم خشونت بین الملل و نویسنده امور بین الملل هافینگتون پست:
1-مردم حوادث ایران در چهارچوب جنگ محافظه کاران و اصلاح طلبان می بینند ولی بهترین راه  توضیح این وضعیت توضیح آن به عنوان یک کشمکش روابط عمومی است. جنگ بین اپوزیسون که می داند چگونه از تکنولوژس برای جلب حمایت از خواسته های خود استفاده کند و دولت که سعی می کند آنها را از انجام دادن آن باز دارد.
2-بعد از اعلام نتیج انتخابات جنگ روابط عمومی بین دولت و اپوزیسیون برای تاثیر گذاری بر چگونگی چرخش حوادث در کشور شورع شد. دولت  متکی بر رسانه های سنتی در دست خود برای محکوم کردن و سرزنش اپوزسیون بود و بر خلاف گذشته اپوزسیون قادر به پاسخگویی و صحبت کردن بر علیه دولت با استفاده از انتشار استدلال های خود به وسیله رسانه های جدید بود.
3- رسانه های جدید نقش بسیار مهمی در ایران بازی کردند چون بر خلاف رسانه های سنتی رسانه های با منابع یکطرفه نیستند. دوربین های دیجیتال و موبایل ها تصاویری از معترضین و اعتراضات ثبت می کردند که به یوتیوپ فرستاده می شد. ایرانیان همچنین از توئتر و برای لینک دادن به وبلاگ ها و صفحات وبی که حاوی عکسها و ویدیو های معترضین بودند استفاده می کردند.فیس بوک نقش مهمی در جمع آوری کمک و حمایت برای معترضین داشت. صفحه فیس بوک میر حسین موسوی به تنهایی دارای هزاران دنبل کننده و فالور است.
4- سرویسهای رادیو تلویون بین المللی نقش مهمی در گسترش اطلاعات در مورد اعتراضات داشتند. ایستگاه های پخش ماهواره ای تلویزیون مخصوصا بخش فارسی صدای آمریکت و بی بی سی اخبار متعادل و به صورت بسیار حیاتی منصفانه ای را در مورد حوادث بعد از انتخابات ارائه کردند.
5- استفاده گسترده از رسانه های جدید در ایران در  خلال انتخابات تا حدی موجب شگفتی دولت شد و او را در موضع تدافعی قرار داد. حکومت با قطع تمام اس ام اس  در انتخابات گرفتن موبایلهای دوربین دار از مردم و توقیف تجهیزات گزارشگران و خبرنگاران و انداختن پارازیت بر  سیگنالهای ماهواره ای واکنش نشان داد.
6-علرغم سانسور گسترده رسانه ای جدید رسانه ای جدید دولت ایران را از رسیدن به تک بازیگری و انحصار در قابلیتهای ارتباط جمعی باز داشتند.

ستاره درخشش:گوینده اصلی شبکه خبری فارسی صدای آمریکا(  pnn) و استاد دانشگاه جورج تاون:
1- رسانه های جدید معنی جدیدی به رسانه دادند با رسانه های جدید مردم می توانند قبل از آنکه چشمانشان را به خوبی باز کرده باشند حوادث سوی دیگر دنیا را ببینند.
2- رسانه ای جدید چرخش اطلاعات را عوض کرده اند. در خلال اعتراضات ایرانیان پی ان ان نه فقط تهیه کننده خبر بلکه گیرنده خبر هم بود. در جریان اعتراضات بعد از انتخابات پی ان ان در هر ساعت 300 ویدیو به طور مستقیم از مردم داخل کشور می گرفت.
3- در خلال اعتراضات یکی از بزرگترین چالشهای پیشروی پی ان ان مشخص نبودن چگونگی ایجاد اطمینان به صحت و موثق بودن یا نبودن و چگونگی پخش اطلاعاتی بود که از رسانه های جدید به دست می آمد. ایرانیان از اینکه اخبار رسانه های غربی حالت تبلیغاتی داشته باشند بسیار نگران هستند و به این خاطر پی ان ان سعی زیادی برای داشتن دقت و و راست آزمایی منابع  خبری از رسانه های جدید و برای اجتناب از دادن اطلاعات غلط و غیر صحیح می کرد. برای پی ان ان مهم بود که ارزشهای جاری رسانه را فدار سرعت نکند.
4-همزمانی که پی ان ان از رسانه های جدید استفاده می کرد. بر اشکال سنتی منابع رسانه نیز متکی بود و بویژه وقتی سانسور دولتی شدید شد.
5-در خلال اعتراضات تعداد دنبال کنندگان پی ان ان به صورت اعجاب آوری زیاد شد.قبل از انتخابات پی ان ان 15 میلین بیننده در هفته داشت(یک چهارم بزرگسالان)که در خلال انتخابات این ارقام افزایش یافت. و صفحه وب پی ان ان در خلال انتخابات افزایشی 800 درصدی در تعداد بازدید کندگان و صفحع توئیتر آن علیرغم سانسور 4600 دنبال کننده داشت.
6- ایرانیان علاقه مندند که بدانند آنها از نظر غربی ها چگونه به نظر می رسند. صدای آمریکا با بزتاب واکنشها در گنگره -کاخ سفید و وزارت خارجه به این موضوع کمک می کرد.
7- رسانه ای جدید در ایران مسیر چرخش اطلاعات در کشور را عوض کردند. در آینده ایرانیان اعتماد بیشتری به رسانه های جدید خواهند داشت مخصوصا اگر سانسور رسانه های سنتی ادامه پیدا کند.

بحث:
1- علیرغم نقش بسیار مهم رسان های جدید در انتخابات ایران شرکت کنندگان اتفاق نظر داشتند که اعتراضات را نمی توان یک انقلاب توئیتری دانست.
2-مطابق نظر تعدادی از شرکت کنندگان اگرچه توئیتر نقش مهمی در اعتراضات بازی کرد اما عنصری مرکزی برای آن نبود. و بیشتر مورد استفاده ایرانیان خارج از کشور برای اطلاع رسانی در مورد اعتراضات بود. مشارکت کنندگان موافق بودند که پی ان ان و بی بی سی نقش مهمتری در اطلاع رسانی به داخل کشور داشتند.
3- مشارکت کنندگان همچنین  در مورد اینکه رسانه های جدید که نمایانگر نظرات نخبه های شهری ایرانی هستند می توانند باز نمایاننده تمامی حمایتها و حامیان اپوزسیون در داخل باشند تردید داشتند. تا وقتی که رسانه های جدید در دست ایرانیان شهری تحصیل کرده متمرکز باشد نمی توان در مورد میزان  قابلیت آن برای نمایندگی و بازنمایی عمومیت ایرانیان اظهار نظر کرد.یک مشارکت کننده نشان داد که در بعد از انتخابات گویی هیچ حامی دولت و مخالف اعتراضی وجود ندارد که بیانگر این حقیقت ناخوشایند است که بخش بزرگی از اکثریت محافظه کار ایران در این رسانه ها نشان داده نمی شوند.
4-وقتی در مورد اینکه ایرانیان دوست دارند در غرب چگونه به نظر برسند سئوال شد. اغلب موافق بودند که آنها دوست ندارند که تصور یکسانی در مورد آنها و رئیس جمهورشان وجود داشته باشد. بعضی ایرانیان عقیده دارند که پرزدنت محمود احمدی نژاد به تصویر در ایران در جهان آسیب زده است. . آنها در صدد بازسازی آن هستند. اکثر شرکت کنندگان در مورد نگرانی ایرانیان در مورد چگونگی تصویرشان در آمریکا متفق بودند.اکثر شرکت کنندگان موافق بودند که ایرانیان در حوادث بعد از انتخابات خواهان حمایت غرب و نه تهاجم بین المللی بوند. آنها موافق بوند که ایرانیان فکر می کنند تغییر باید از داخل ایجاد شود.
5- تعدادی از شرکت کنندگان در مورد نقش زنان در جنبش اپوزسیون ایرانی بحث کردند. درحالی که آنها توسط محدویدیتهای اعمال شده توسط نظام در فشار هستند توانستند نقش بزرگی در اعتراضات بعد از انتخابات داشته باشند. زنان ایرانی همچنین در وبلاگستان بسیار فعال هستنداما نا مشخص است که سازماندهی های آن لاین انجام شده توسط زنان آیا در میدان عمل به انجام می رسند یا نه
6- شرکت کنندگان در مورد نقش ایرانیان مهاجر در اعتراضات بحث کردند. ایرانیان مهاجر نقش بسیار حمایت کننده ای از اعتراضات داشتند و و منتقل کننده اطلاعات بین ایرانیان مهاجر و مردم در داخل کشور به صورت بی سابقه ای بود. همچنین نقش بزرگی در پخش اطلاعاتی که از داخل ایران به بیرون فرستاده می شد در بقیه دنیا داشت. و همچنین به مطلع ماندن ایرانیان داخل بسیار کمک کردند. مثلا وقتی یوتیوپ فیلتر شد. ایرانیان مهاجر ویدیو ها را برای مطلع ماندن ایرانیان داخل برایشان ای میل می کردند.
7- مشارکت کنندگان در مورد قوت و ضعف کلی رسانه های جدید بحث کردند. تعدادی از شرکت کنندگان عقیده داشتند که رسانه های جریان اصلی از منابع اطلاعاتی رسانه های جدید منتفع می شوند. به عنوان مثال وقتی گزارشگران رسان ها از ایران اخراج شدند منابع رسانه های جدید توانستند با فرستادن گزارش عکس و ویدیو یی که رسانه های اصلی به هیچ نحوی به آنها دسترسی نداشتند به آنها کمک کنند. رسانه های جدید نشانگر زیرساخت بسیار دموکراتیک تری از رسانه های سنتی هستند.که اجازه می دهند شهروندان در مورد آنچه که به نظرشان مهم است گفتگو کنند. همچنین موافق بودند که رسانه های جدید از عدم اطمینان رنج می برند. در حالی که این رسانه ها دسترسی سریعتری به اطلاعات دارند ولی صحت و درستی اطلاعات آنها مورد سئوال است. همچنین رسانه های جدید برای اثرات گسترده باید به رسانه های سنتی تکیه کند.کاربران رسانه های جدید کنترلی بر چگونگی استفاده پخش یا عدم پخش  داستان هایشان از رسانه های سنتی ندارند.
 8- مشارکت کنندگان توافق داشتند که نقش آینده رسانه های جدید در ایران به میزان زیادی وابسته به روندی است که دولت در براب آنها در پیش می گیرد. در مورد سیاست آینده دولت در مورد رسانه های جدید و میزان موفقیت آنها در دور زدن این محدودیتها نمی توان اظهار نظر کرد.
9- بعضی از شرکت کنندگان در مورد نقش رسانه های جدید در آینده جنبش های اجتماعی اظهار نظر کردند. در حالی که بعضی دولتها مهارت خاصی در سانسور کردن رسانه های جدید دارند چنین امری به مرور پیچیده تر و مشکل تر می شود. سانسور و فیلتر کردن رسانه های جدید بدون واکنش منفی افکار عمومی روز به روز مشکل تر می شود. همچنین پیشرفت تکنولوژیک رسانه های جدید و پروکس ها و اپلیکیشنهای واسط رده سوم سانسور کردن این رسانه ها را مشکل تر می کند. به نظر می رسد رسانه های جدید همچنان نقش مهمی در جنبشهای اجتماعی در آینده بازی خواهند کرد.

نتایج:
در جریان بحثها و ارائه ها نشست بر نکات زیر  توافق وجود داشت:
1- رسانه های جدید نقش مهمی در انتخابات ایران بازی کردند ولی رادیو تلویزیونهای بین المللی اگر نقش مهمتری نداشتند به همان اندازه مهم بودند.تکنولوژی رسانه های جدید شامل توئیتر- فیس بوک و یوتیوب و موبایل نقش مهمی در پخش اطلاعات در مورد اعتراضات در ایران داشتند.  علیرغم گستردگی آنها این تکنولژی ها در ایران بسیار جدید هستند و نقش مرکزی در اعتراضات نداشتند. ولی شهروندان اعتماد بالایی به منابع رسانه های تاسیسس شده در مورد اعتراضات داشتند. شبکه های رادیو تلویزیون بین المللی مانند بیبی سی و پی ان ان نقش بسیار مهمی در  فراهم آوری اطلاعات متعادل و پوشش متناسب به انتخابات و حوادث بعد از آن داشتند.
2- رسانه های جدید ضعف ها و قوت های خودشان را دارند. در مقایسه با رسانه های سنتی رسانه های جدید امتیازات متعددی دارند. سانسور و حذف رسانه های جدید به طور مسلم برای دولت مشکل تر از سانه ای سنتی است. وقتی رسانه های سنتی از ایران بیرون رانده شدند رسانه های جدید منبع اطلاعات عکس و ویدیوهایی برای آنها بودند که از هیچ راه دیگری نمی توانستند به دست آورند. رسانه های جدید پلاتفرم دموکراتیک تری دارند .در حالی که رسانه های سنتی می توانند به داستانهای بسیار محدودی بپردازند در رسانه های جدید مردم می توانند در مورد هر آنچه به نظرشان مهم است گفتگو کنند. خروجی رسانه های جدید بدون جریان نیستند رسانه های جدید می توانند غیر قابل اطمینان باشند. در حالی که دسترسی سریعی به اطلاعات دارند می توانند فاقد صحت و دقت باشند.و این رسانه ها برای تاثیر گسترده باید به رسانه های اصلی تکیه کنند.
3- رسانه های جدید از سانسور در امان نیستند. در بعضی کشور ها رسانه های جدید به صورتی کارا کنترل می شوند .به خاطر ماهیت متمرکز  آنها بعضی  سایتهای رسانه های اجتماعی  برای سانسور بسیار مناسبند. دولت می تواند کل شبکه اجتماعی را با یک حرکت از جریان خارج کند. ولی کار دولتها برای این کنترلها به مرور دشوار تر می شود. بعضی ابزارهای رسانه های جدید پیدا کردن و کنترل منابع اطلاعاتی را دشوار کرده اند. همچنین در بعضی کشورها سانسور این رسانه ها بدون یک رسوایی در افکار عمومی ممکن نیست. با پیشرفت تکنولوژی سانسور رساانه های جدید برای دولتها دشور تر می شود.
4- رسانه های جدید در آینده نیز نقشس مهمی در  جنبش های اجتماعی خواهند داشت. نقش این رسانه ها در جنبش های اجتماعی آینده به میزان زیادی وابسته به  اجازه ای که دولت یرای رشد آنها در جامعه می دهد وابسته خواهد بود.میزان موفقیت رژیمهای خودکامه در سانسور رسانه های جدید و میزام موفقیت شهروندان در دور زدن این سانسورها در آینده مشخص نیست. و با وجود موفقیت دولتها در سانسور این رسانه ها ادامه این روند در آینده مشخص نیست. و به نظر می رسد رسانه ها خواهند توانست نقش مهمی در جنبشهای اجتماعی آینده داشته باشند.